လီနင္၊ ဂႏၵီ ႏွင့္ ၾကည့္ရဦးမည့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္႐ုပ္ရွင္
လြန္ခဲ့ေသာ
ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝ ေက်ာ္ ၁၉၇ဝ ျပည့္ ဝန္းက်င္က သမၼတ ႐ုပ္ရွင္႐ုံ တြင္
‘အ႐ုဏ္ဦး’ အမည္ရွိ ဆုိဗီယက္ (႐ုရွား) ႐ုပ္ရွင္ကား တစ္ကား ျပသခဲ့ဖူးသည္။
ယင္းဇာတ္ကား တြင္ ထုိစဥ္က ဆုိဗီယက္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး လီနင္သည္ ဇာတ္ေကာင္
တစ္ဦးအျဖစ္ ပါဝင္ရာ လီနင္၏ ေနရာတြင္ ေဘာရစ္စမီရ္ေနာ့ဗ္က ပါဝင္ သ႐ုပ္ေဆာင္
ခဲ့သည္။ လီနင္၏ ဟန္ပန္ေလသံ အတုိင္း ေအာင္ျမင္စြာ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ဟု
႐ုပ္ရွင္ ပညာရွင္မ်ားက သုံးသပ္ခဲ့သည္။
လီနင္ႏွင့္သူ၏႐ုပ္ရွင္
လီနင္ ဆုိသည္က ႐ုရွားတုိ႔အတြက္ ေတာ့ ႀကီးျမတ္ေသာ ပုဂၢဳိလ္ႀကီးျဖစ္သည္။ လူထုႏွင့္ တစ္သားတည္း ေနသည္။ လူထု ဘဝထဲမွာပင္ လူထုႏွင့္ အတူ ႐ုိးသားစြာ ေန ထုိင္ခဲ့သည္။ ဘယ္ေလာက္ အထိ ႐ုိးသားသလဲ ဆုိပါလွ်င္ သူ၏ေလာင္းကုတ္ အက်ႌ ရွည္ႀကီး စုတ္ျပဲေနသည္ကုိ သူ႕ရဲေဘာ္တစ္ဦး က ျမင္ရာ ‘ေခါင္းေဆာင္ႀကီးရယ္ ၊ ေလာင္းကုတ္ အက်ႌတစ္ထည္ ေလာက္ေတာ့ ခ်ဳပ္ဝတ္သင့္ပါတယ္’ ဟုေျပာေတာ့ လီနင္က လမ္းေဘးတြင္ ထုိင္ေတာင္းေနေသာ သူေတာင္းစား တစ္ဦး ကုိလက္ညႇဳိး ထုိးျပသည္။ ”က်ဳပ္က သူ႕ထက္ေတာ့ သာပါတယ္ ေမာင္ရင္ရယ္။ သူတုိ႔လုိ လူေတြအတြက္ က်ဳပ္တုိ႔ လုပ္ေပး စရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ က်ဳပ္ က ကုတ္အက်ႌ အသစ္ခ်ဳပ္ ဝတ္လုိက္မယ္ ဆုိရင္ ျပည္သူျပည္သားေတြ အတြက္ သုံးဖို႔ထားတဲ့ တုိင္းျပည္ ဘ႑ာေငြထဲက ကုတ္အက်ႌ တစ္ထည္ဖုိး ေလ်ာ့သြားမွာေပါ့” လုိ႔ ေျပာခဲ့သူ လူ႐ုိးႀကီး ျဖစ္သည္။ သည္စဥ္က လီနင္မွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ေျပာရလွ်င္ တုိင္းျပည္ ဘ႑ာေငြထဲက ကုတ္အက်ႌ တစ္ ထည္ဖုိးမွ်ပင္္ ျပစ္မွားခဲ့သူ မဟုတ္။
သူ႕အေၾကာင္း ေျပာရင္း လီနင္၏ ေက်ာင္းသား ဘဝက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ေက်ာင္းသား ဘဝႏွင့္ တူေနတာေတြ ေတြ႕ရ သည္။ လီနင္ တစ္ေယာက္ ကာဇံ တကၠသုိလ္ မွာ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္ ႏုိင္ငံေရး လုပ္သျဖင့္ ေက်ာင္းထုတ္ ခံလုိက္ရသည္။ ဤအေၾကာင္း ကို ‘ပထမ ဘစၥတီလီ’ ဇာတ္ကားတြင္ ႐ုိက္ကူး ျပသခဲ့သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက လည္း ေက်ာင္းသား ဘဝတြင္ ႏုိင္ငံေရး လုပ္သည္။ ‘ငရဲေခြးႀကီး လြတ္ေနသည္’ ေပးစာ တစ္ေစာင္ေၾကာင့္ ေက်ာင္းမွ ထုတ္ပယ္ခံရ သည္ ။ ေက်ာင္းထုတ္ ခံရေတာ့ ႏုိင္ငံေရးဘက္ မွာပုိၿပီး လုပ္ျဖစ္လာသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈ အရွိန္က ပုိျမင့္လာ ခဲ့သည္ ။ ဤကားလီနင္ႏွင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ တူညီ ေသာအခ်က္ လည္း ျဖစ္သည္။
လီနင္ ဆုိသည္က ႐ုရွားတုိ႔အတြက္ ေတာ့ ႀကီးျမတ္ေသာ ပုဂၢဳိလ္ႀကီးျဖစ္သည္။ လူထုႏွင့္ တစ္သားတည္း ေနသည္။ လူထု ဘဝထဲမွာပင္ လူထုႏွင့္ အတူ ႐ုိးသားစြာ ေန ထုိင္ခဲ့သည္။ ဘယ္ေလာက္ အထိ ႐ုိးသားသလဲ ဆုိပါလွ်င္ သူ၏ေလာင္းကုတ္ အက်ႌ ရွည္ႀကီး စုတ္ျပဲေနသည္ကုိ သူ႕ရဲေဘာ္တစ္ဦး က ျမင္ရာ ‘ေခါင္းေဆာင္ႀကီးရယ္ ၊ ေလာင္းကုတ္ အက်ႌတစ္ထည္ ေလာက္ေတာ့ ခ်ဳပ္ဝတ္သင့္ပါတယ္’ ဟုေျပာေတာ့ လီနင္က လမ္းေဘးတြင္ ထုိင္ေတာင္းေနေသာ သူေတာင္းစား တစ္ဦး ကုိလက္ညႇဳိး ထုိးျပသည္။ ”က်ဳပ္က သူ႕ထက္ေတာ့ သာပါတယ္ ေမာင္ရင္ရယ္။ သူတုိ႔လုိ လူေတြအတြက္ က်ဳပ္တုိ႔ လုပ္ေပး စရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ က်ဳပ္ က ကုတ္အက်ႌ အသစ္ခ်ဳပ္ ဝတ္လုိက္မယ္ ဆုိရင္ ျပည္သူျပည္သားေတြ အတြက္ သုံးဖို႔ထားတဲ့ တုိင္းျပည္ ဘ႑ာေငြထဲက ကုတ္အက်ႌ တစ္ထည္ဖုိး ေလ်ာ့သြားမွာေပါ့” လုိ႔ ေျပာခဲ့သူ လူ႐ုိးႀကီး ျဖစ္သည္။ သည္စဥ္က လီနင္မွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ေျပာရလွ်င္ တုိင္းျပည္ ဘ႑ာေငြထဲက ကုတ္အက်ႌ တစ္ ထည္ဖုိးမွ်ပင္္ ျပစ္မွားခဲ့သူ မဟုတ္။
သူ႕အေၾကာင္း ေျပာရင္း လီနင္၏ ေက်ာင္းသား ဘဝက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ေက်ာင္းသား ဘဝႏွင့္ တူေနတာေတြ ေတြ႕ရ သည္။ လီနင္ တစ္ေယာက္ ကာဇံ တကၠသုိလ္ မွာ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္ ႏုိင္ငံေရး လုပ္သျဖင့္ ေက်ာင္းထုတ္ ခံလုိက္ရသည္။ ဤအေၾကာင္း ကို ‘ပထမ ဘစၥတီလီ’ ဇာတ္ကားတြင္ ႐ုိက္ကူး ျပသခဲ့သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက လည္း ေက်ာင္းသား ဘဝတြင္ ႏုိင္ငံေရး လုပ္သည္။ ‘ငရဲေခြးႀကီး လြတ္ေနသည္’ ေပးစာ တစ္ေစာင္ေၾကာင့္ ေက်ာင္းမွ ထုတ္ပယ္ခံရ သည္ ။ ေက်ာင္းထုတ္ ခံရေတာ့ ႏုိင္ငံေရးဘက္ မွာပုိၿပီး လုပ္ျဖစ္လာသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈ အရွိန္က ပုိျမင့္လာ ခဲ့သည္ ။ ဤကားလီနင္ႏွင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ တူညီ ေသာအခ်က္ လည္း ျဖစ္သည္။
လီနင္႐ုပ္ရွင္ကားေတြ
၁၉၇ဝ ဝန္းက်င္ကာလ အထိ ဆုိဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ လီနင္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ႐ုပ္ရွင္ကား (၁၉) ကားမွ်ရွိခဲ့သည္။ (၁)အ႐ုဏ္ဦး၊ (၂)ေအာက္တုိ ဘာလအတြင္းမွ လီနင္ ၊ (၃) ပုိလန္ျပည္ေရာက္ လီနင္၊(၄) ၁၉၁၈ ခုႏွစ္အတြင္းမွ လီနင္၊ (၅) အျပာေရာင္ မွတ္စုစာအုပ္၊ (၆)ေအာက္တုိ ဘာ၊ (၇)ရာစုႏွစ္ကူး ေျပာင္းခ်ိန္၊၊ (၈)အပၸရွင္န တာ ေတးသီခ်င္း၊ (၉)ပထမ ဘစၥတီလီ၊ (၁ဝ) လီနင္ အေၾကာင္း ဇာတ္လမ္းမ်ား၊ (၁၁) ေသ နတ္ႏွင့္လူ၊ (၁၂) ဥလယာေနာ့ မိသားစု၊ (၁၃) မိခင္၏ ႏွလုံးအိမ္၊ (၁၄) မိခင္ ၏ဆုေတာင္း၊ (၁၅) ဇူလုိင္လ ၆ ရက္၊ (၁၆) လီနင္ အေၾကာင္း သတင္းကားမ်ား၊ (၁၇)လီနင္ အေၾကာင္း ေမာ္ကြန္းတင္ ကားမ်ား၊ (၁၈) လီနင္အေၾကာင္း လူထုသိပၸံ ႐ုပ္ရွင္ကား၊ (၁၉) တေျမတည္း တေရတည္း စသည့္ ႐ုပ္ရွင္ကား ၁၉ ကားမွ် ရွိခဲ့သည္။
ထုိ ႐ုပ္ရွင္ကားမ်ားကုိ ျပည္သူလူထု အတြင္း သာမက စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊ လူငယ္ အဖဲြ႕အစည္းမ်ား အတြင္း၌ပါ ျပသခဲ့ရာ သူတုိ႔ ႏုိင္ငံ၏ သမုိင္းဘာသာရပ္ကုိ သင္ၾကားေပး သကဲ့သို႔ရွိၿပီး မ်ဳိးခ်စ္စိတ္၊ တုိင္းျပည္ခ်စ္ စိတ္ ေတြကုိ လႈံ႕ေဆာ္ေပးခဲ့သည္။ ဤ အခ်က္မွာ အတုယူဖြယ္ ေကာင္းလွသည္။
၁၉၇ဝ ဝန္းက်င္ကာလ အထိ ဆုိဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ လီနင္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ႐ုပ္ရွင္ကား (၁၉) ကားမွ်ရွိခဲ့သည္။ (၁)အ႐ုဏ္ဦး၊ (၂)ေအာက္တုိ ဘာလအတြင္းမွ လီနင္ ၊ (၃) ပုိလန္ျပည္ေရာက္ လီနင္၊(၄) ၁၉၁၈ ခုႏွစ္အတြင္းမွ လီနင္၊ (၅) အျပာေရာင္ မွတ္စုစာအုပ္၊ (၆)ေအာက္တုိ ဘာ၊ (၇)ရာစုႏွစ္ကူး ေျပာင္းခ်ိန္၊၊ (၈)အပၸရွင္န တာ ေတးသီခ်င္း၊ (၉)ပထမ ဘစၥတီလီ၊ (၁ဝ) လီနင္ အေၾကာင္း ဇာတ္လမ္းမ်ား၊ (၁၁) ေသ နတ္ႏွင့္လူ၊ (၁၂) ဥလယာေနာ့ မိသားစု၊ (၁၃) မိခင္၏ ႏွလုံးအိမ္၊ (၁၄) မိခင္ ၏ဆုေတာင္း၊ (၁၅) ဇူလုိင္လ ၆ ရက္၊ (၁၆) လီနင္ အေၾကာင္း သတင္းကားမ်ား၊ (၁၇)လီနင္ အေၾကာင္း ေမာ္ကြန္းတင္ ကားမ်ား၊ (၁၈) လီနင္အေၾကာင္း လူထုသိပၸံ ႐ုပ္ရွင္ကား၊ (၁၉) တေျမတည္း တေရတည္း စသည့္ ႐ုပ္ရွင္ကား ၁၉ ကားမွ် ရွိခဲ့သည္။
ထုိ ႐ုပ္ရွင္ကားမ်ားကုိ ျပည္သူလူထု အတြင္း သာမက စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊ လူငယ္ အဖဲြ႕အစည္းမ်ား အတြင္း၌ပါ ျပသခဲ့ရာ သူတုိ႔ ႏုိင္ငံ၏ သမုိင္းဘာသာရပ္ကုိ သင္ၾကားေပး သကဲ့သို႔ရွိၿပီး မ်ဳိးခ်စ္စိတ္၊ တုိင္းျပည္ခ်စ္ စိတ္ ေတြကုိ လႈံ႕ေဆာ္ေပးခဲ့သည္။ ဤ အခ်က္မွာ အတုယူဖြယ္ ေကာင္းလွသည္။
လီနင္ၿပီးေတာ့ ဂႏၵီ
အိႏၵိယ အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဂႏၵီ ကုိ ၁၈၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ ၂ ရက္တြင္ ေမြးဖြားသည္။ (သည္ေန႔ကုိ အိႏၵိယႏုိင္ငံ တြင္ အမ်ဳိးသားေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ ထားသည္။) အိႏၵိယႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ အၾကမ္း မဖက္ေရး၊ အစုိးရႏွင့္ မဆက္ဆံေရး၊ ႏုိင္ငံျခား ျဖစ္ အားမေပးေရး၊ ျပည္တြင္းျဖစ္ကုိ အားေပး ေရးစသည့္ သက်ဂရဟ မူမ်ားႏွင့္ ေတာ္လွန္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ လာေရာက္စဥ္က ၾကည့္ျမင္တုိင္ ၿမိဳ႕နယ္ သာဓုေက်ာင္း တုိက္ေရွ႕ တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တရားကုိ အဂၤလိပ္ ဘာ သာ ျဖင့္ေဟာခဲ့ဖူးေၾကာင္း ဦးထြန္းေဖ (ထြန္းေန႔စဥ္)၏ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္တြင္ ဖတ္ရဖူးသည္။ ေနာက္ဆုံး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၃ဝရက္ေန႔ တြင္ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရသည္။ (ဤေန႔ကုိ အာဇာနည္ေန႔ အျဖစ္ အိႏၵိယတြင္ သတ္မွတ္ထားသည္။)
လီနင္ နည္းတူ အိမ္နီးခ်င္း အိႏၵိယႏုိင္ငံက အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဂႏၵီအေၾကာင္း ႐ုိက္ကူးထားေသာ ႐ုပ္ရွင္ကား မွာလည္း ကမၻာေက်ာ္ ႐ုပ္ရွင္ ကားႀကီး တစ္ ကားျဖစ္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏွင့္ ၿဗိတိန္တုိ႔ ဖက္စပ္ ႐ုိက္ကူးခဲ့ၿပီး ေဒၚလာ၂၂သန္း အကုန္အက်ခံ ႐ုိက္ကူးခဲ့သည္။ ဒါ႐ုိက္တာႏွင့္ ထုတ္လုပ္သူ မွာ Richard Attenboro -ugh ျဖစ္ၿပီး မင္းသား Ben Kingsley က ဂႏၵီႀကီး အျဖစ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ထားသည္။ ႐ုပ္ရွင္ျပသခ်ိန္ ၁၉၁ မိနစ္ (ကားပုိင္း ၁၉ ပုိင္း) ေပေပါင္း ၁၉ဝဝဝ ေက်ာ္ ရွည္သည္။ သည္ ဇာတ္ကားကုိ အိႏၵိယတြင္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာ ၃ဝရက္ ၊ၿဗိတိန္တြင္ ဒီဇင္ ဘာ ၃ ရက္တုိ႔၌ ျပသခဲ့ၿပီး ေဒၚလာ ၅၂သန္း ေက်ာ္ ရခဲ့သည္။
အကယ္ဒမီဆု ရွစ္ဆု ဆြတ္ခူး ႏုိင္ခဲ့သည္။ မူရင္း ဘာသာစကားမွာ ဟင္ဒီဘာသာ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အသီးသီးက ဘာသာစကား စာတန္းမ်ား ထုိး ကာ ျပသခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ့ ႐ုပ္ရွင္ သမုိင္းတြင္ လူအမ်ားဆုံး ပါဝင္႐ုိက္ကူးေသာ ဇာတ္ကား အျဖစ္ မွတ္တမ္းဝင္ ခဲ့သည္။ ဂႏၵီႀကီး၏ အသုဘ ပုိ႔ေဆာင္သည့္ အခမ္း အနားျပကြက္တြင္ လုိက္ပါ ပုိ႔ေဆာင္သူမ်ားမွာ တကယ့္ လူအစစ္မ်ားျဖင့္ ႐ုိက္ကူးခဲ့သည္။ ကြန္ပ်ဴတာ အထူး ျပဳလုပ္ခ်က္ျဖင့္ မ႐ုိက္ဘဲ လူႏွစ္သိန္း ေက်ာ္မွ် အသုံးျပဳ ႐ုိက္ကူးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဆုိရလွ်င္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တုိ႔၏ စ်ာပန အခမ္းအနားသည္လည္း လုိက္ပါပုိ႔ ေဆာင္သူမ်ား မွာ ဂႏၵီႀကီး၏ အသုဘလုိပင္ လုိက္ပါ ပုိ႔ေဆာင္သူ မ်ားျပားလွသည္ကို သမုိင္း မွတ္တမ္းတင္ ဓာတ္ပုံမ်ားတြင္ ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
အိႏၵိယ အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဂႏၵီ ကုိ ၁၈၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ ၂ ရက္တြင္ ေမြးဖြားသည္။ (သည္ေန႔ကုိ အိႏၵိယႏုိင္ငံ တြင္ အမ်ဳိးသားေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ ထားသည္။) အိႏၵိယႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ အၾကမ္း မဖက္ေရး၊ အစုိးရႏွင့္ မဆက္ဆံေရး၊ ႏုိင္ငံျခား ျဖစ္ အားမေပးေရး၊ ျပည္တြင္းျဖစ္ကုိ အားေပး ေရးစသည့္ သက်ဂရဟ မူမ်ားႏွင့္ ေတာ္လွန္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ လာေရာက္စဥ္က ၾကည့္ျမင္တုိင္ ၿမိဳ႕နယ္ သာဓုေက်ာင္း တုိက္ေရွ႕ တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တရားကုိ အဂၤလိပ္ ဘာ သာ ျဖင့္ေဟာခဲ့ဖူးေၾကာင္း ဦးထြန္းေဖ (ထြန္းေန႔စဥ္)၏ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္တြင္ ဖတ္ရဖူးသည္။ ေနာက္ဆုံး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၃ဝရက္ေန႔ တြင္ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရသည္။ (ဤေန႔ကုိ အာဇာနည္ေန႔ အျဖစ္ အိႏၵိယတြင္ သတ္မွတ္ထားသည္။)
လီနင္ နည္းတူ အိမ္နီးခ်င္း အိႏၵိယႏုိင္ငံက အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဂႏၵီအေၾကာင္း ႐ုိက္ကူးထားေသာ ႐ုပ္ရွင္ကား မွာလည္း ကမၻာေက်ာ္ ႐ုပ္ရွင္ ကားႀကီး တစ္ ကားျဖစ္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏွင့္ ၿဗိတိန္တုိ႔ ဖက္စပ္ ႐ုိက္ကူးခဲ့ၿပီး ေဒၚလာ၂၂သန္း အကုန္အက်ခံ ႐ုိက္ကူးခဲ့သည္။ ဒါ႐ုိက္တာႏွင့္ ထုတ္လုပ္သူ မွာ Richard Attenboro -ugh ျဖစ္ၿပီး မင္းသား Ben Kingsley က ဂႏၵီႀကီး အျဖစ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ထားသည္။ ႐ုပ္ရွင္ျပသခ်ိန္ ၁၉၁ မိနစ္ (ကားပုိင္း ၁၉ ပုိင္း) ေပေပါင္း ၁၉ဝဝဝ ေက်ာ္ ရွည္သည္။ သည္ ဇာတ္ကားကုိ အိႏၵိယတြင္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာ ၃ဝရက္ ၊ၿဗိတိန္တြင္ ဒီဇင္ ဘာ ၃ ရက္တုိ႔၌ ျပသခဲ့ၿပီး ေဒၚလာ ၅၂သန္း ေက်ာ္ ရခဲ့သည္။
အကယ္ဒမီဆု ရွစ္ဆု ဆြတ္ခူး ႏုိင္ခဲ့သည္။ မူရင္း ဘာသာစကားမွာ ဟင္ဒီဘာသာ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အသီးသီးက ဘာသာစကား စာတန္းမ်ား ထုိး ကာ ျပသခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ့ ႐ုပ္ရွင္ သမုိင္းတြင္ လူအမ်ားဆုံး ပါဝင္႐ုိက္ကူးေသာ ဇာတ္ကား အျဖစ္ မွတ္တမ္းဝင္ ခဲ့သည္။ ဂႏၵီႀကီး၏ အသုဘ ပုိ႔ေဆာင္သည့္ အခမ္း အနားျပကြက္တြင္ လုိက္ပါ ပုိ႔ေဆာင္သူမ်ားမွာ တကယ့္ လူအစစ္မ်ားျဖင့္ ႐ုိက္ကူးခဲ့သည္။ ကြန္ပ်ဴတာ အထူး ျပဳလုပ္ခ်က္ျဖင့္ မ႐ုိက္ဘဲ လူႏွစ္သိန္း ေက်ာ္မွ် အသုံးျပဳ ႐ုိက္ကူးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဆုိရလွ်င္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တုိ႔၏ စ်ာပန အခမ္းအနားသည္လည္း လုိက္ပါပုိ႔ ေဆာင္သူမ်ား မွာ ဂႏၵီႀကီး၏ အသုဘလုိပင္ လုိက္ပါ ပုိ႔ေဆာင္သူ မ်ားျပားလွသည္ကို သမုိင္း မွတ္တမ္းတင္ ဓာတ္ပုံမ်ားတြင္ ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
လီနင္၊ဂႏၵီႏွင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း
ကမၻာ႔ႏုိင္ငံ အသီးသီးတြင္ ၄င္းတုိ႔၏ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အတၴဳပၸတၱိကုိ ႐ုပ္ရွင္ ႐ုိက္ကူး၍ တခမ္းတနား ျပသခဲ့ၾကသည္ ။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႐ုပ္ရွင္ကား တစ္ကားမွ မ႐ွိေသးပါ။ မွတ္တမ္း ႐ုပ္ရွင္ အျဖစ္ ႐ုိက္ကူးခဲ့ေသာ သတင္းကား မ်ားသာ ရွိခဲ့ဖူးသည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ လ၁၈ရက္ေန႔ တြင္ ေရႊတိဂုံ ေစတီေတာ္ အလယ္ပစၥယာ ၌ ဖဆပလ ဦးေဆာင္၍ ဘုရင္ခံ ၏ လုပ္ရပ္ကုိ႐ႈတ္ခ် ၿပီး ဆင္းမလား စကၠဴျဖဴ စီမံကိန္းကုိ လုံးဝ လက္မခံေၾကာင္း လူထု အစည္း အေဝးႀကီး တစ္ခုကုိ က်င္းပခဲ့သည္။ အစည္း အေဝး အခမ္းအနားႀကီး ကုိ ေအဝမ္းဖလင္ႏွင့္ ၿဗိတိသွ်ဘားမား ႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီ တုိ႔က မွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္ အျဖစ္႐ုိက္ ကူး ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္း မ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ဘဝ တစ္စိတ္တစ္ေဒသႏွင့္ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မ်ား၏ စ်ာပန အခမ္းအနား မွတ္တမ္း ႐ုပ္ရွင္ေတြ ရွိခဲ့ဖူးသည္။ ထုိ႔အျပင္ BBC မွ ထုတ္လႊင့္ေသာ အစီအစဥ္ တစ္ခုတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တုိ႔ ကုိယ္စား လွယ္အဖဲြ႕ ၿဗိတိသွ် အစုိးရႏွင့္ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ အမွတ္ (၁ဝ) ေဒါင္းနင္းလမ္း တြင္ ေဆြးေႏြးၾကပုံ၊ ေနာက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တုိ႔ လုပ္ၾကံခံရပုံ (သည္အခန္းက ဖန္တီး ႐ုိက္ကူးထားေသာ အပုိင္းျဖစ္သည္) တုိ႔ကုိ ၾကည့္ရဖူးသည္။
ကမၻာ႔ႏုိင္ငံ အသီးသီးတြင္ ၄င္းတုိ႔၏ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အတၴဳပၸတၱိကုိ ႐ုပ္ရွင္ ႐ုိက္ကူး၍ တခမ္းတနား ျပသခဲ့ၾကသည္ ။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႐ုပ္ရွင္ကား တစ္ကားမွ မ႐ွိေသးပါ။ မွတ္တမ္း ႐ုပ္ရွင္ အျဖစ္ ႐ုိက္ကူးခဲ့ေသာ သတင္းကား မ်ားသာ ရွိခဲ့ဖူးသည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ လ၁၈ရက္ေန႔ တြင္ ေရႊတိဂုံ ေစတီေတာ္ အလယ္ပစၥယာ ၌ ဖဆပလ ဦးေဆာင္၍ ဘုရင္ခံ ၏ လုပ္ရပ္ကုိ႐ႈတ္ခ် ၿပီး ဆင္းမလား စကၠဴျဖဴ စီမံကိန္းကုိ လုံးဝ လက္မခံေၾကာင္း လူထု အစည္း အေဝးႀကီး တစ္ခုကုိ က်င္းပခဲ့သည္။ အစည္း အေဝး အခမ္းအနားႀကီး ကုိ ေအဝမ္းဖလင္ႏွင့္ ၿဗိတိသွ်ဘားမား ႐ုပ္ရွင္ ကုမၸဏီ တုိ႔က မွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္ အျဖစ္႐ုိက္ ကူး ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္း မ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ဘဝ တစ္စိတ္တစ္ေဒသႏွင့္ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မ်ား၏ စ်ာပန အခမ္းအနား မွတ္တမ္း ႐ုပ္ရွင္ေတြ ရွိခဲ့ဖူးသည္။ ထုိ႔အျပင္ BBC မွ ထုတ္လႊင့္ေသာ အစီအစဥ္ တစ္ခုတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တုိ႔ ကုိယ္စား လွယ္အဖဲြ႕ ၿဗိတိသွ် အစုိးရႏွင့္ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ အမွတ္ (၁ဝ) ေဒါင္းနင္းလမ္း တြင္ ေဆြးေႏြးၾကပုံ၊ ေနာက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တုိ႔ လုပ္ၾကံခံရပုံ (သည္အခန္းက ဖန္တီး ႐ုိက္ကူးထားေသာ အပုိင္းျဖစ္သည္) တုိ႔ကုိ ၾကည့္ရဖူးသည္။
ၾကည့္ရဦးမည့္ဗုိလ္ခ်ဳပ္႐ုပ္ရွင္
၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၃ ရက္ ေန႔ က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လာၿပီး ေနာက္ပုိင္း အစုိး ရ၏ မူဝါဒ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ထင္သာ ျမင္သာ ရွိလာခဲ့သည့္ အနက္ အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ၏ အတၴဳပၸတၱိ ႐ုိက္ကူးရန္ ခြင့္ျပဳလာ မႈသည္လည္း တစ္ခုအပါ အဝင္ျဖစ္သည္။ ယခင္ အစုိးရ လက္ထက္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္ပုံပင္ မီဒီယာမ်ား၊ သတင္းစာမ်က္ႏွာ မ်ားတြင္ သုံးခြင့္မရခဲ့။ ယခုခြင့္ျပဳၿပီ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သာ အကူအညီ လုိအပ္ပါက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အတၴဳပၸတၱိ ႐ုိက္ကူးရာတြင္ အကူအညီ ေပးႏုိင္ပါေၾကာင္း တာဝန္ရွိသူမ်ားက ဆုိလာသည္ အထိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ႐ုပ္ရွင္ကား ႐ုိက္ကူးရန္ အေျခအေန က ေပးလာေန ၿပီျဖစ္သည္။
ႏုိင္ငံသား တစ္ဦး၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္အား ၾကည္ညိဳသူ တစ္ဦးအေနျဖင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အတၴဳပၸတၱိ ႐ုပ္ရွင္႐ုိက္ကူးမည္ ဆုိေသာအခါ အတုိင္းမသိ ဝမ္းေျမာက္ရသည္။ ႐ုပ္ရွင္ ႐ုိက္ကူး ရမည့္ အခ်ိန္က အနည္းငယ္ တုိေတာင္းသည္ဟု ေတာ့ ထင္မိသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၃ ရက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အႏွစ္တစ္ရာျပည့္ အမီ ႐ုိက္ကူး ထုတ္လုပ္ရမည္မွာ လြယ္ကူေသာ ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ ခဲ့သူေတြ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ခရီးစဥ္မ်ားတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံခြင့္ ရသူေတြ ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္း တာ၊ အမွတ္တရ ေနရာ မ်ားကုိ သြားေရာက္ ေလ့လာတာေတြ လုပ္မည္ ဆုိလွ်င္ အခ်ိန္ယူ ရမည္ျဖစ္သည္။
ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ အကယ္ဒမီ ရွစ္ဆုရ ကမၻာေက်ာ္ ‘ဂႏၵီ’ ဇာတ္ကားလုိ ႐ုပ္ရွင္ ကားႀကီး တစ္ကား ျဖစ္လာေစခ်င္သည္။ ျမန္မာ တစ္ႏုိင္ငံလုံးက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေထာက္အထား မ်ားကုိ ရွာေဖြ စုေဆာင္း၍ ကမၻာ့အဆင့္မီ ႐ုပ္ရွင္ကားႀကီး တစ္ကား ျဖစ္လာေအာင္ တခမ္းတနား ႐ုိက္ကူးေစခ်င္ ပါသည္။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေရာက္ခဲ့ေသာ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ (အမိြဳင္)၊ ဂ်ပန္၊ ထုိင္း၊ အိႏၵိယ၊ သီရိလကၤာႏွင့္ ၿဗိတိန္ အထိသြား၍ ႐ုိက္ကူးရမည္ ျဖစ္ရာ လုပ္ငန္း ပမာဏက အတုိင္းအဆ က ႀကီးမား လြန္းလွသည္။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၊ အမွတ္ (၁ဝ) ေဒါင္းနင္းလမ္းက ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိမ္အထိ သြား၍ ႐ုိက္ကူးေစခ်င္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသား အားလုံးကလည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေဟ့ဆုိလွ်င္ ဝုိင္းဝန္း ကူညီရန္ အသင့္ရွိေနၾက မည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား ေမွ်ာ္ လင့္ ေတာင့္တေနေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အတၴဳ ပၸတၱိ ႐ုပ္ရွင္ ကားႀကီးကုိ ေစာင့္ေမွ်ာ္ၾကပါဦးစုိ႔ . .။ ။
၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၃ ရက္ ေန႔ က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လာၿပီး ေနာက္ပုိင္း အစုိး ရ၏ မူဝါဒ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ထင္သာ ျမင္သာ ရွိလာခဲ့သည့္ အနက္ အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ၏ အတၴဳပၸတၱိ ႐ုိက္ကူးရန္ ခြင့္ျပဳလာ မႈသည္လည္း တစ္ခုအပါ အဝင္ျဖစ္သည္။ ယခင္ အစုိးရ လက္ထက္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္ပုံပင္ မီဒီယာမ်ား၊ သတင္းစာမ်က္ႏွာ မ်ားတြင္ သုံးခြင့္မရခဲ့။ ယခုခြင့္ျပဳၿပီ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သာ အကူအညီ လုိအပ္ပါက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အတၴဳပၸတၱိ ႐ုိက္ကူးရာတြင္ အကူအညီ ေပးႏုိင္ပါေၾကာင္း တာဝန္ရွိသူမ်ားက ဆုိလာသည္ အထိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ႐ုပ္ရွင္ကား ႐ုိက္ကူးရန္ အေျခအေန က ေပးလာေန ၿပီျဖစ္သည္။
ႏုိင္ငံသား တစ္ဦး၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္အား ၾကည္ညိဳသူ တစ္ဦးအေနျဖင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အတၴဳပၸတၱိ ႐ုပ္ရွင္႐ုိက္ကူးမည္ ဆုိေသာအခါ အတုိင္းမသိ ဝမ္းေျမာက္ရသည္။ ႐ုပ္ရွင္ ႐ုိက္ကူး ရမည့္ အခ်ိန္က အနည္းငယ္ တုိေတာင္းသည္ဟု ေတာ့ ထင္မိသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၃ ရက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အႏွစ္တစ္ရာျပည့္ အမီ ႐ုိက္ကူး ထုတ္လုပ္ရမည္မွာ လြယ္ကူေသာ ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ ခဲ့သူေတြ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ခရီးစဥ္မ်ားတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံခြင့္ ရသူေတြ ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္း တာ၊ အမွတ္တရ ေနရာ မ်ားကုိ သြားေရာက္ ေလ့လာတာေတြ လုပ္မည္ ဆုိလွ်င္ အခ်ိန္ယူ ရမည္ျဖစ္သည္။
ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ အကယ္ဒမီ ရွစ္ဆုရ ကမၻာေက်ာ္ ‘ဂႏၵီ’ ဇာတ္ကားလုိ ႐ုပ္ရွင္ ကားႀကီး တစ္ကား ျဖစ္လာေစခ်င္သည္။ ျမန္မာ တစ္ႏုိင္ငံလုံးက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေထာက္အထား မ်ားကုိ ရွာေဖြ စုေဆာင္း၍ ကမၻာ့အဆင့္မီ ႐ုပ္ရွင္ကားႀကီး တစ္ကား ျဖစ္လာေအာင္ တခမ္းတနား ႐ုိက္ကူးေစခ်င္ ပါသည္။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေရာက္ခဲ့ေသာ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ (အမိြဳင္)၊ ဂ်ပန္၊ ထုိင္း၊ အိႏၵိယ၊ သီရိလကၤာႏွင့္ ၿဗိတိန္ အထိသြား၍ ႐ုိက္ကူးရမည္ ျဖစ္ရာ လုပ္ငန္း ပမာဏက အတုိင္းအဆ က ႀကီးမား လြန္းလွသည္။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၊ အမွတ္ (၁ဝ) ေဒါင္းနင္းလမ္းက ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိမ္အထိ သြား၍ ႐ုိက္ကူးေစခ်င္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသား အားလုံးကလည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေဟ့ဆုိလွ်င္ ဝုိင္းဝန္း ကူညီရန္ အသင့္ရွိေနၾက မည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား ေမွ်ာ္ လင့္ ေတာင့္တေနေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ အတၴဳ ပၸတၱိ ႐ုပ္ရွင္ ကားႀကီးကုိ ေစာင့္ေမွ်ာ္ၾကပါဦးစုိ႔ . .။ ။
သိန္းေအး (ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္)
ရည္ညႊန္း -
(၁) Wikipedia (Internet)
(၂) ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကုိ ႐ုပ္ရွင္ျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳျခင္း (ေရႊမန္းတံစဥ္) (၁၉-၇-၇ဝ)ေန႔ထုတ္ ျပည္သူ႕ၾကယ္ ဂ်ာနယ္
(၃) ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ သမုိင္းစဥ္၊ ေငြရတုကာလ (၁၉၂ဝ-၁၉၄၅)
(၄) Gandhi ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား
(၅) ေအာင္ဆန္းဇာနည္ (သိန္းေအး)
(၆) ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း (ထက္ျမက္) PopularNews (2-2-2012)
(၇) ဦးထြန္းေဖ(ထြန္းေန႔စဥ္) ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဳပ္
(၈) ကုိယ္ပုိင္မွတ္စုမ်ား
(၁) Wikipedia (Internet)
(၂) ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကုိ ႐ုပ္ရွင္ျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳျခင္း (ေရႊမန္းတံစဥ္) (၁၉-၇-၇ဝ)ေန႔ထုတ္ ျပည္သူ႕ၾကယ္ ဂ်ာနယ္
(၃) ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ သမုိင္းစဥ္၊ ေငြရတုကာလ (၁၉၂ဝ-၁၉၄၅)
(၄) Gandhi ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား
(၅) ေအာင္ဆန္းဇာနည္ (သိန္းေအး)
(၆) ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း (ထက္ျမက္) PopularNews (2-2-2012)
(၇) ဦးထြန္းေဖ(ထြန္းေန႔စဥ္) ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဳပ္
(၈) ကုိယ္ပုိင္မွတ္စုမ်ား
No comments:
Post a Comment